28-30 ივნისს დაგეგმილ ნატოს სამიტზე ფინეთი და შვედეთი კიდევ უფრო დაუახლოვდებიან ნატოს. თურქეთი, რომელიც პროცესს ეწინააღმდეგებოდა, ოფიციალურად დათანხმდა ალიანსის გაფართოებას.
რუსეთი უკვე ემზადება, რადგან ორივე ქვეყნის სამხედრო ტექნიკა, პროფესიონალიზმი და გეოგრაფიული უპირატესობები ძალზე მომგებიანია ნატოსთვის და პრობლემური რუსი სტრატეგებისთვის. ეჭვგარეშეა, რომ ფინეთისა და შვედეთის გაწევრიანება ალიანსის ისტორიაში ერთ-ერთ ყველაზე დიდ სტრატეგიულ ცვლილებას მოახდენს.
დავიწყოთ გეოგრაფიით. ფინეთის 830 მილის საზღვარი რუსეთთან რეალურ სტრატეგიულ მიღწევებს მატებს რუსეთის პოტენციურ აგრესიას. ფინეთის გაწევრიანებამდე რუსეთს შეეძლო ძალების კონცენტრირება ნატოსთან 754 მილის მანძილზე ამჟამინდელი საზღვრის გასწვრივ. მე-5 მუხლის უსაფრთხოების გარანტიებით შეიარაღებული ფინეთის და შვედეთის პირისპირ, რუსეთს მოუწევს მნიშვნელოვნად მეტი ძალების განლაგება სკანდინავიურ-ბალტიისპირეთის ტერიტორიის დასაცავად.
რუსული ძალების დიდი რაოდენობით განლაგება მნიშვნელოვან სახმელეთო საზღვარზე ნატოს უზარმაზარ ტაქტიკურ უპირატესობას მისცემს. შვედეთი აშენებს საკუთარ სამხედრო ინფრასტრუქტურას პატარა, მაგრამ სტრატეგიულ კუნძულ გოტლანდზე, რომელიც მდებარეობს ბალტიის ზღვის შუაგულში, კალინინგრადის რუსეთის ფლოტიდან სულ რაღაც 200 მილის დაშორებით. შეერთებული შტატების გენერლის კრისტოფერ კავოლის თქმით, გოტლანდი გახდა “ჩაძირვადი ავიამზიდი” სამი მძიმე სახმელეთო ბრიგადით და საშუალო დისტანციის საზენიტო სარაკეტო სისტემით, რომლებიც კუნძულზე ბოლო 12 თვის განმავლობაში აღდგა.
გარდა გეოგრაფიული ფაქტორისა, ბალტიის ზღვის მოსაზღვრე ორ მდიდარ ქვეყანას ასევე გააჩნია უახლესი სამხედრო ტექნიკა. შვედეთს არსენალში აქვს Patriot-ის შორი მანძილის საჰაერო თავდაცვის სისტემა, ხოლო ფინეთმა ახლახან გამოყო $10 მილიარდი 64 F-35-ის შესაძენად და ამაყობს ევროპაში ერთ-ერთი უძლიერესი საარტილერიო ძალით. ორივე ქვეყნის ჯარი არის უაღრესად პროფესიონალი, კარგად აღჭურვილი, გაწვრთნილი და რეგულარულად ვარჯიშობს ნატოს მოკავშირეებთან ერთად.
ბალტიის ქვეყნები დიდი ხანია განიხილება ძალზე დაუცველ ადგილად ნატოსთვის და სავარაუდო სამიზნედ რუსული აგრესიის მიმართ. ლატვიის, ლიეტუვისა და ესტონეთის გაერთიანებული ძალებიც მოიცავს დაახლოებით 40 000 პერსონალსა და $3 მილიარდიანი თავდაცვის ჯამურ ხარჯს. შესაბამისად, ეს მაჩვენებლები გაორმაგდება და გაოთხმაგდება ფინეთისა და შვედეთის გაწევრიანებით. უფრო მეტიც, რუსეთი ფაქტობრივად გარშემორტყმული იქნება ბალტიისპირეთში.
2014 წელს უელსში ნატოს სამიტის შემდეგ, როდესაც ფინეთი და შვედეთი პირველად გახდნენ გაძლიერებული შესაძლებლობების პარტნიორები, ნატოს მოკავშირეების ჯამური თავდაცვის ხარჯები თითქმის მეოთხედით გაიზარდა (24,9%) და 2021 წელს $1,2 ტრილიონს მიაღწია.
უახლესი მონაცემებით, ევროპის თავდაცვის ხარჯები ამჟამად 1,5-ჯერ აღემატება ჩინეთის და დაახლოებით ექვსჯერ რუსეთის ხარჯებს. მიუხედავად იმისა, რომ ყველაფერი გადაიხედება, რათა შემცირდეს კოლექტიური დამოკიდებულება აშშ-ზე, ევროპა თანდათან უახლოვდება აუცილებელ სამხედრო რესურსებს რუსული აგრესიის დამოუკიდებლად შესაჩერებლად. ფინეთისა და შვედეთის გაწევრიანება გადამწყვეტი ფაქტორი იქნება ევროპაში შეიარაღების ბალანსის ნატოს სასარგებლოდ გადახრისკენ.
ფინეთისა და შვედეთის გაწევრიანება ასევე მნიშვნელოვანი პოლიტიკური მომენტი იქნება ევროპისთვის. ვლადიმერ პუტინის გადაწყვეტილებამ კონტინენტურ ევროპაში სუვერენულ ქვეყანაში შეჭრის შესახებ, გაანადგურა დიპლომატიური ურთიერთობები ნეიტრალურ ქვეყნებთან, რომლებიც 200 წელზე მეტი ხნის განმავლობაში განაგრძობდნენ რუსეთისა და ნატოს ურთიერთობებში არმონაწილეობის პოლიტიკას.
დასავლური სანქციები შემოდგომაზე დაიწყებენ რუსეთის დაზიანებას, ამოიწურება საბრძოლო მარაგები და სამხედრო-სამრეწველო შესაძლებლობები. ეს პუტინს კონფლიქტის გაყინვისკენ უბიძგებს. დასავლური სამყარო კი გაერთიანებულია დიპლომატიურად, ეკონომიკურად და სამხედრო თვალსაზრისით რუსეთის იზოლაციისთვის. ეს არის პუტინის ნამდვილი მემკვიდრეობა - ომი, რომელიც მას და მის ქვეყანას ძვირად დაუჯდა და აქცევს მათ საერთაშორისო პარიად, რომლებსაც არავინ მიმართავს, სანამ პუტინი ხელისუფლებაში იქნება.
საყურადღებოა, რამდენად დაასუსტა პუტინმა რუსეთი და გააძლიერა ნატო სულ რაღაც ოთხ თვეში. სტრატეგიული ცვლილების ერთ-ერთი ყველაზე ნათელი დემონსტრირება იქნება სამიტის კომუნიკე, რომელიც გამოაცხადებს ნატოს უახლეს და ყველაზე მნიშვნელოვან გაფართოებას.
ეს არის კიდევ ერთი მკვეთრი შეხსენება 21-ე საუკუნის ევროპაში დამანგრეველი ომის სრული ამაოების შესახებ.
ჯოელ ჰიკმანის მოსაზრება