მიმდინარე წლის ბოლოს რუსეთში ინფლაციამ შესაძლოა 11%-14%-ს მიაღწიოს, შემდეგ კი ზომიერად მაღალ დონეზე დარჩეს: 2023 წელს 6%-7%, 2024-2025 წლებში - 4,5%-5%-მდე შემცირებით, პროგნოზირებენ ეკონომისტები. ახალ ანალიტიკურ ჩანაწერში, დიმიტრი ბელუსოვი, TsMASF-ის მაკროეკონომიკური ანალიზისა და პროგნოზირების ხელმძღვანელი, ინფლაციის ასეთ მაჩვენებლებს “ძლიერს” უწოდებს.
როგორც ბელუსოვი ანგარიშში წერს, ბოლო წლებში ინფლაციაში მნიშვნელოვანი როლი ითამაშა არამონეტარულმა ფაქტორებმა. მაგალითად, ეს არის მომხმარებელთა ქცევის მახასიათებლები, ასევე იმპორტირებული საქონლის ღირებულება, გაცვლითი კურსისა და ლოგისტიკური შეზღუდვების მიხედვით. ფასის ზრდის არამონეტარული კომპონენტები ართულებს მასთან ბრძოლას ცენტრალური ბანკის პოლიტიკის კლასიკური ინსტრუმენტების დახმარებით.
CMASF-ის მიხედვით, მეორე კვარტლის ბოლოს ინფლაციის 15,9%-დან იმპორტის ფაქტორმა 1,8 პროცენტული პუნქტი შეადგინა, ექსპორტის ფაქტორმა - 1 პროცენტული პუნქტი, ხილ-ბოსტნეულზე - 0,5 პროცენტული პუნქტი.
თებერვლის ბოლოსა და აპრილის დასაწყისში ფასების მკვეთრი ზრდის შემდეგ, რუბლის შოკის შესუსტებისა და მომხმარებელთა პანიკის გავლენის გამო, ინფლაციის მაჩვენებელმა კლება დაიწყო, მიუთითებს CMASF. თუ თვენახევრის განმავლობაში 26 თებერვლიდან 8 აპრილამდე ფასების ზრდამ 9,4% შეადგინა, 3,5 თვის განმავლობაში, 14 მაისიდან 29 აგვისტოს ჩათვლით უკვე დაფიქსირდა დეფლაცია 1%-ის დონეზე.
თუმცა, პრო-ინფლაციური ფაქტორები შეიძლება გაიზარდოს მომავალში, აცხადებს CMASF. მათ შორის მთავარია სავაჭრო ბალანსის შესუსტება როგორც ექსპორტის მონეტარული მოცულობის სავარაუდო შემცირების, ისე იმპორტის აღდგენის გამო. იმავდროულად, იანვარ-აგვისტოს შედეგების მიხედვით, საქონლითა და მომსახურებით ვაჭრობის პროფიციტი, რუსეთის ბანკის მონაცემებით, რეკორდულ $213,6 მილიარდამდე გაიზარდა, რაც2,4-ჯერ მეტია გასული წლის ანალოგიური პერიოდის მაჩვენებელზე. საგადასახდელო ბალანსის ჭარბი შემცირებით, რუბლის გაცვლითი კურსი, როგორც წესი, მცირდება, რაც ფასის დამატებით ზრდას იწვევს. გარდა ამისა, CMASF აღნიშნავს, რომ შესაძლებელია “ინფლაციის იმპორტი” მსოფლიო ბაზრებიდან, მათ შორის სოფლის მეურნეობის ბაზრიდან, როგორც ეს უკვე მოხდა 2020-2021 წლებში პანდემიის ფონზე.
“რუსული ექსპორტის, უპირველეს ყოვლისა, ენერგეტიკის ფასები, ახლა გაზრდილია დაწესებული სანქციების გამო, მაგრამ მომავალში ისინი შემცირდება, როგორც გლობალური ეკონომიკის მოსალოდნელი კრიზისის შენელების გამო, ასევე აშშ-სა და ევროკავშირის მიზანმიმართული ქმედებების შედეგად”,- ნათქვამია ანგარიშში.
G7-ის ქვეყნები აპირებენ 2022 წლის დეკემბრისთვის რუსეთის ნავთობისა და ნავთობპროდუქტების ზღვრული ფასების შემოღებას, რაც ერთ-ერთ სცენარში რეალურად გამოიწვევს რუსეთის ექსპორტის შემოსავლის შემცირებას.
როგორც ევგენი სუვოროვი, CentroCredit Bank-ის ეკონომისტი და MMI Telegram არხის ავტორი აცხადებს, აგვისტოში უკვე დაფიქსირდა ტენდენცია ჭარბი შემცირებისკენ. კერძოდ, ეტაპობრივად აღდგება იმპორტი, განსაკუთრებით სამომხმარებლო საქონელზე, ვინაიდან პარალელური იმპორტის მექანიზმი მუშაობს.
“სავაჭრო ბალანსი ახლა არის მთავარი ფაქტორი, რომელიც გავლენას ახდენს რუბლზე” - წერს ის. Renaissance Capital-ის კაპიტალის ეკონომისტი, სოფია დონეცი თვლის, რომ რუბლი თანდათან შესუსტდება დოლარზე 70-75 რუბლამდე 2022 წლის ბოლომდე.
ინფლაციის არამონეტარული ფაქტორების გათვალისწინებით, CMASF-ი მიიჩნევს, რომ ცენტრალური ბანკი კლასიკური დილემის წინაშე დადგება: მონეტარული პოლიტიკის გამკაცრება შეამცირებს ეკონომიკური ზრდის აღდგენის ტენპს, ხოლო ინფლაციაზე მცირე გავლენას მოახდენს. ამავდროულად, რბილი პოლიტიკისა და ეკონომიკის ზრდის ფასი იქნება ზომიერად მაღალი ინფლაცია.
აგვისტოში, ზედიზედ მესამე თვეა, Rosstat-მა დეფლაცია დააფიქსირა - 0,52% ივლისთან შედარებით. წლიური თვალსაზრისით ინფლაცია 14.3%-მდე შემცირდა.
ცენტრალური ბანკის ანალიტიკოსები ფასების ვარდნას უკავშირებენ ერთჯერადი ფაქტორების მოქმედებას, მათ შორის “კომპენსირებულ” კორექტირებას მარტ-აპრილში ფასების ზრდის შემდეგ. ამასთან, ისინი შეშფოთებულნი არიან მოსახლეობის ინფლაციური მოლოდინების მაღალი დონით და აფრთხილებენ, რომ საშუალოვადიან პერიოდში რისკების ბალანსი კვლავ მიდრეკილია ინფლაციურისკენ.
მათ მიაჩნიათ, რომ ფასების ზრდის დაჩქარების ერთ-ერთი მთავარი ფაქტორია ფულის მიწოდების მატება მაქსიმალურ დონეზე 2012 წლიდან (19.3% წლიური თვალსაზრისით ივლისში) დაკრედიტების აღორძინებისა და ფისკალური იმპულსის გაძლიერების ფონზე მუდმივი შეზღუდვებით.
“ეკონომიკის რესტრუქტურიზაციას და მის ადაპტაციას ახალ გარე პირობებთან, დრო სჭირდება. რუსეთის ბანკი ამას ითვალისწინებს მონეტარული პოლიტიკის გატარებისას, რომელიც მიზნად ისახავს ინფლაციის მიზნობრივ დონეზე დაბრუნებას. შედეგად, წლიური ინფლაცია თანდათან შემცირდება, 2023 წელს 5-7%-მდე, 2024 წელს კი 4%-მდე”, - ნათქვამია ცენტრალური ბანკის მიმოხილვაში.
რესურსებზე დაფუძნებული ეკონომიკა, როგორიცაა რუსული, უფრო შესაფერისია არა სამომხმარებლო ინფლაციისთვის, არამედ მწარმოებლის ფასების ინდექსისთვის, ამბობს ვალერი მირონოვი, ეროვნული კვლევითი უნივერსიტეტის ეკონომიკის უმაღლესი სკოლის განვითარების ცენტრის დირექტორის მოადგილე. რესურსებზე დაფუძნებული ეკონომიკებისთვის სამომხმარებლო კალათაში იმპორტირებული საქონლის მაღალი წილი აქვთ. როდესაც ნედლეულზე ფასები ეცემა, კურსი სუსტდება, იმპორტირებულ საქონელზე ფასები იზრდება და ცენტრალური ბანკი ზრდის განაკვეთს, ეკონომიკის რეალურ სექტორს ორმაგი დარტყმა ხვდება.
რეგულარულად იწყება მსჯელობა იმის შესახებ, რომ ცენტრალურმა ბანკმა უარი უნდა თქვას ინფლაციის მიზნობრივ პოლიტიკაზე. მაისის ბოლოს, ანდრეი კლეპაჩმა, VEB-ის მთავარმა ეკონომისტმა, გააკრიტიკა მარეგულირებლის ინსტრუმენტები ინფლაციის წინააღმდეგ საბრძოლველად.