რუსეთი ახლა მსოფლიო ლიდერია დაწესებული სანქციების რაოდენობით (5500-ზე მეტი ზომა). მან უკრაინაში შეჭრის შემდეგ ყველაზე სანქცირებული ქვეყნების სიაში ჩრდილოეთ კორეას და ირანს გაუსწრო და მსოფლიოს ყველაზე სანქცირებული ქვეყანა გახდა.
კრემლის მტკიცების მიუხედავად, რომ ერთადერთი მხარე, რომელსაც ეს ზომები შეეხება, თავად დასავლეთია, ეკონომიკის ექსპერტები და მისი პროპაგანდისტებიც კი იბრძვიან ეკონომიკის ძირითად სექტორებზე სანქციების გავლენის შესამცირებლად.
17 ივნისს ეკონომიკურ სამიტზე ვლადიმერ პუტინმა განაცხადა, რომ რუსეთის წინააღმდეგ მიმართული ზომების “ბლიცკრიგი” წარუმატებელი აღმოჩნდა, რომ კრემლს არ ეკისრება პასუხისმგებლობა გლობალურ ეკონომიკურ ვარდნაზე და ყველაფერი კონტროლის ქვეშაა. იმავე დღეს, Sberbank-ის ხელმძღვანელმა თქვა, რომ რუსეთს შეიძლება ათი წელი დასჭირდეს, რათა დაუბრუნდეს უკრაინაზე თავდასხმამდე არსებულ მაჩვენებლებს. სანქციებით დაზარალდა ქვეყნის იმპორტისა და ექსპორტის ნახევარი. ინფლაცია 17%-ზეა და კვლავ იზრდება, ხოლო 2022 წელს ეროვნული წარმოება 8%-30%-მდე შემცირდება.
ზოგიერთი დასავლელი ექსპერტი ნამდვილად აღიარებს, რომ სანქციებით გამოწვეული ხარჯები გავლენას მოახდენს როგორც აშშ-ზე, ასევე ევროკავშირზე და საბოლოოდ იმოქმედებს დანარჩენ მსოფლიოზე. რუსული პროპაგანდა ხალისიანად ციტირებდა ასეთ სტატიებს, მაგრამ დიდი ხნის განმავლობაში იგნორირებას უკეთებდა ქვეყნის შიგნით შეზღუდვების ნებისმიერ შედეგებს.
ამის მიუხედავად, ცივი რეალობა დაიწყო. წლების განმავლობაში, რუსეთს აქვს უფრო დაბალი დონის სანქციები და მუშაობს იმაზე, რაც მას სჭირდება. მაგრამ ეს პროცესი, როგორც ჩანს, წარუმატებელი იყო - რასაც ახლა აღიარებს ანდრეი კლიშასი, ფედერაციის საბჭოს საკონსტიტუციო კანონმდებლობისა და სახელმწიფო აღმშენებლობის კომიტეტის ხელმძღვანელი ამბობს, რომ “იმპორტის ჩანაცვლების პროგრამა მთლიანად ჩაიშალა” და ერთადერთი, რითაც ინდუსტრიის ხელმძღვანელებს შეუძლიათ იტრაბახონ, “გამამხნევებელი ანგარიშებია”.
მოსაზრებას იზიარებს ეკონომისტი და მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორი ნატალია ზუბარევიჩი. მან აღნიშნა, რომ საავტომობილო ინდუსტრია დიდად არის დამოკიდებული იმპორტზე. უცხოური აღჭურვილობა შეძენილი იყო, მაგრამ ახლა მისი შენარჩუნება გართულდა. მან აღნიშნა, რომ სალონში არ ჰქონდა თმის საღებავი, რადგან იმპორტი აკრძალული იყო. იმავდროულად, მუშები იმუშავებენ ნახევარ განაკვეთზე კონტრაქტებით და მცირე სერვისული კომპანიები ისეთ სფეროებში, როგორიცაა ფიტნესი და კვება, უბრალოდ გაკოტრდებიან შემცირებული მოთხოვნის გამო.
”რუსეთის ეკონომიკა ძალიან მჭიდროდ არის ინტეგრირებული გლობალურ სამყაროსთან,” - თქვა მან.
ანალოგიურად, ეკონომიკის უმაღლესი სკოლის მოხსენებაში “ინდუსტრიული პოლიტიკის ახალი კონტურები” აღნიშნულია, რომ ძირითადი ინდუსტრიები კრიტიკულად არიან დამოკიდებული იმპორტზე ევროკავშირიდან და აშშ-დან. ავტორები აღნიშნავენ, რომ ალტერნატივის პოვნას წლები დასჭირდება და ეს ყველა სექტორში შეუძლებელიცაა. მაგალითად, იმპორტირებული კომპონენტების წილი დამამუშავებელ ინდუსტრიაში 46%-ს აღწევს, ზოგიერთ ინდუსტრიაში კი ნახევარს აღემატება.
უკეთესი მდგომარეობა არ არის ფარმაცევტულ ინდუსტრიაში. იმპორტირებული მედიკამენტების წილმა 2021 წელს 67% შეადგინა. ამასთან, მედიის ცნობით, რუსული წამლებისთვისაც კი, ნედლეულსა და წარმოების აღჭურვილობას ძირითადად საზღვარგარეთ ყიდულობენ. ნატალია ზუბარევიჩის თქმით, ნედლეულის 80-85%, საიდანაც რუსული მედიკამენტები მზადდება, იმპორტირებულია.
იგივეა სხვა სფეროებშიც. იმპორტი ავტონაწილების ბაზარზე 95%-ია; სათამაშოები - 92%; ფეხსაცმელი - 87%; სატელეკომუნიკაციო აღჭურვილობა - 86%; ტანსაცმელი - 82%; სუნამოები, კოსმეტიკა და სარეცხი საშუალებები - 57% და ა.შ. აპრილში ფედერაციის საბჭოს სპიკერმა ვალენტინა მატვიენკომ აღიარა, რომ გაკვირვებული იმით, რომ რუსეთი საკუთარ ლურსმანსაც კი არ აწარმოებს.
პროკრემლისტურმა ტელეგრამის არხებმა ახლა პერიოდულად დაიწყეს ექსპერტთა მოსაზრებების გამოქვეყნება, რომლებიც ასახავს რუსეთის ეკონომიკაში არსებულ რეალურ მდგომარეობას. ამრიგად, პოლიტგენის ანალიტიკური ცენტრის ხელმძღვანელმა იაროსლავ იგნატოვსკიმ აღიარა, რომ ბოლო რვა წლის განმავლობაში იმპორტის ჩანაცვლება არ განხორციელებულა და ეკონომიკის ძირითადი სექტორები სერიოზულად არიან დამოკიდებული დასავლურ პროდუქტებზე, მათ შორის ნავთობისა და გაზის ინდუსტრიაში. ტექნოლოგიურ სექტორებში (მიკროცირკულატებისა და პროგრამული უზრუნველყოფის წარმოება) ექსპერტები აცხადებენ, რომ ქვეყანა დასავლეთს 10-15 წლით ჩამორჩება.
ერთ-ერთი წამყვანი ანალიტიკური ცენტრის, Valdai Discussion Club-ის წარმომადგენლებიც კი ფრთხილად აღნიშნავენ თავიანთ ბოლო პუბლიკაციაში, რომ რუსეთმა არ უნდა მიატოვოს დასავლური ეკონომიკური პრაქტიკა და რომ საბჭოთა მოდელზე დაბრუნება “მხოლოდ გაზრდის იმ სირთულეებს, რომელთა წინაშეც ამჟამად დგას რუსეთი”. მოხსენება უჩვეულოდ გულწრფელია. კერძოდ, მისი ავტორი აღიარებს, რომ “მოსკოვი აშკარად კარგავდა ევროკავშირს და სხვა დასავლურ მოთამაშეებს ეკონომიკური ინტეგრაციის მოდელში”, არ შეურიგდა თავის დამარცხებას. შემდეგ კი “შეატრიალა ჭადრაკის დაფა”, გაანადგურა ყველა მანამდე არსებული წესი.
“გაურკვეველია, როგორ განხორციელდება თხევადი ბუნებრივი აირის Arktika LNG2-ის წარმოებასთან დაკავშირებული ახალი პროექტი. შავი ლითონების ევროპასა და აშშ-ში ექსპორტის აკრძალვამ აიძულა “სევერსტალი” და “მაგნიტოგორსკი” გამოეცხადებინათ ლითონის წარმოების 20-40%-ით შემცირების შესახებ ივნისში. სავარაუდოდ, კლება დაახლოებით 50% იქნება”, - ამბობს ზუბარევიჩი.
ივნისში, ბიზნეს გაზეთმა Vzglyad-მა ასევე აღიარა, რომ რუსეთის საავტომობილო ბაზარი სერიოზული პრობლემების წინაშე დგას, რადგან “რუსეთში ახალი მანქანების გაყიდვების კოლაფსი აქამდე არასდროს მომხდარა, თუნდაც 1998 წლის კრიზისულ წელს”. დილერების მესამედი სავარაუდოდ დაიხურება.
ექსპერტები, მიუხედავად მათი შეხედულებებისა, თანხმდებიან, რომ ეს სირთულეები უპირველეს ყოვლისა რიგითი რუსების კეთილდღეობაზე აისახება, თუმცა ეს არის ის, რაც ყველაზე ნაკლებად აწუხებს რუსეთის ხელისუფლებას. ისინი დიდი ხნის განმავლობაში იყვნენ კრემლის შეშფოთების სიის ბოლოში.
ქსენია კირილოვას მოსაზრება