როდესაც ნატოს გენერალური მდივნის რანგში პირველად შევხვდი რუსეთის პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინს, მითხრა, რომ ნატოს დაშლა სურდა.
თუ ნატოს მოკავშირეები დაეთანხმებიან რუსეთის უახლეს წინადადებებს ევროპაში უსაფრთხოების ახალ პირობებს, პირდაპირ დაეხმარებიან მას, ერთი ნაბიჯით მიუახლოვდეს მიზნის მიღწევას, რაც რუსეთს აძლევს ბერკეტს ცენტრალური და აღმოსავლეთ ევროპის უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად.
რუსეთის ახალი წინადადებების თანახმად, ნატოს სჭირდება მოსკოვის თანხმობა ცენტრალურ და აღმოსავლეთ ევროპაში ჯარების განთავსებაზე, ალიანსმა თავი უნდა შეიკავოს “ნებისმიერი სამხედრო აქტივობისგან” აღმოსავლეთ ევროპაში, სამხრეთ კავკასიასა და ცენტრალურ აზიაში და შეაჩეროს ნატოს წვრთნები რუსეთის მახლობლად. შეთანხმება ასევე მოითხოვს წერილობით გარანტიას, რომ უკრაინას არ შესთავაზებენ ნატოში გაწევრიანებას და შეერთებულ შტატებთან ხელშეკრულების პროექტი კრძალავს სამხედრო გემებისა და თვითმფრინავების გაგზავნას “რაიონებში, სადაც მათ შეუძლიათ მეორე მხარის ტერიტორიაზე სამიზნეებზე დარტყმა”. იგულისხმება ბალტიისპირეთი და შავი ზღვა.
ეს არ არის სერიოზული წინადადება კაცისგან, რომელსაც მშვიდობა სურს.
რუსეთმა ეს ადრეც სცადა. 2009 წლის ნოემბერში ნატომ უარყო რუსეთის მიერ შემოთავაზებული ევროპული უსაფრთხოების ხელშეკრულების პროექტი, რადგან ნატოსა და რუსეთს შორის ურთიერთობები უკვე საკმარისად არის დაფარული და რეგულირდება 1997 წლის ძირითადი ორმხრივი ურთიერთობების აქტით, 1999 წლის ევროპის უსაფრთხოებისა და თანამშრომლობის ორგანიზაციის (ეუთო) ქარტიით. აღსანიშნავია რომის 2002 წლის დეკლარაცია - ამ უკანასკნელმა მნიშვნელოვანი ნაბიჯები გადადგა რუსეთის დასაკმაყოფილებლად და დიალოგის წახალისებისთვის ნატო-რუსეთის საბჭოს დაარსებით.
პუტინმა იცის, როგორ შექმნას კრიზისები მხოლოდ მოგვიანებით ჩასაქრობად. როგორც მეხანძრე ცდილობს საკუთარი ცეცხლის ჩაქრობას და უკრაინაში შეჭრის მუქარით, მან გათვალა, რომ შეერთებულ შტატებსა და სხვა დასავლურ ძალებს შეეძლოთ უშუალოდ მოლაპარაკება კრემლთან - პოტენციურად აღმოსავლეთ ევროპელი და ბალტიისპირეთის მოკავშირეებზე - დათმობების შეთავაზებით და საშუალების მიცემით, შეინარჩუნოს გავლენა ყოფილ საბჭოთა ქვეყნებზე მშვიდობის სანაცვლოდ.
პუტინი კარგად თამაშობს, მაგრამ მისი ტაქტიკა იმუშავებს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ჩვენ კარტს დავყრით და დროა ნატომ აღიაროს, რომ პუტინი ბლეფობს.
დასავლელმა მოკავშირეებმა არავითარ შემთხვევაში მიიღონ ნატოს მომავალი გაფართოების ვალდებულებები, რეალურად თუ დე-ფაქტო. რუსეთმა უკვე მოაწერა ხელი 1999 წლის ეუთოს ქარტიას, რომელიც ანიჭებს “თითოეული მონაწილე სახელმწიფოს თანდაყოლილ უფლებას, იყოს თავისუფალი აირჩიოს ან შეცვალოს საკუთარი უსაფრთხოების ზომები, მათ შორის ალიანსის ხელშეკრულებები, როდესაც ისინი განვითარდებიან”.
ეს ასევე ნიშნავს, რომ უნდა დავასრულოთ პუტინის დე-ფაქტო ვეტო უკრაინისა და საქართველოს ევროატლანტიკურ მისწრაფებებზე, რაც მიღწეულია ამ ქვეყნებში კონფლიქტების გაღვივებით, რომლის ინტენსივობაც ის ამაღლებს და ამცირებს საკუთარი დღის წესრიგის შესაბამისად.
ჩვენ დავპირდით საქართველოსა და უკრაინას ადგილებს ნატოს მაგიდასთან 2008 წელს და დროა შევიმუშაოთ სამოქმედო გეგმა დაპირების შესასრულებლად. საჭიროების შემთხვევაში, შეგვიძლია ამის გაკეთება იმ პირობით, რომ ნატოს მე-5 მუხლი გავრცელდება მხოლოდ კიევისა და თბილისის მიერ კონტროლირებად ტერიტორიებზე, მაგრამ ნატოს არ შეუძლია გაატაროს ღია კარის პოლიტიკა, რომელშიც ის პუტინს მისცემს უფლებას, იმოქმედოს როგორც კარისკაცმა.
შეიჭრება თუ არა პუტინი უკრაინაში? მხოლოდ მან იცის ეს, მაგრამ თუ ამას გააკეთებს, ჩვენ უნდა გავუგზავნოთ მნიშვნელოვანი სამხედრო დახმარება უკრაინას და დავაწესოთ ეკონომიკური სანქციები, რომლებიც ზიანს მიაყენებს რუსეთის ეკონომიკას, მათ შორის Nord Stream 2-ის გაზსადენის გაუქმებით.
უკრაინელები ბრძოლაში გამოწრთობილი ხალხია. ისინი მზად არიან იბრძოლონ თავისუფლებისთვის, რასაც ევროპის უმეტესობა თავისთავადად თვლის და თავისუფალ სამყაროში არ უნდა გვქონდეს ილუზია, რომ ისინი არ იბრძვიან ჩვენი თავისუფლებისთვის. ისტორია გვეუბნება, რომ აგრესორები, როგორც წესი, არ რჩებიან საკუთარ სამეზობლოში.
ნატო არის მშვიდობის ალიანსი. მას არაფერი სურს, გარდა რუსეთთან მშვიდობიანი თანამშრომლობისა და ცდილობს მოსკოვის ჩართვას ევროპის უსაფრთხოების არქიტექტურის შესახებ დისკუსიებში, მაგრამ ეს თანამშრომლობა პუტინის ქცევამ გაართულა.
მაშინაც კი, როცა რუსეთმა 2014 წელს გაანადგურა წესებზე დაფუძნებული საერთაშორისო წესრიგი, ჩვენ მაინც ვცდილობდით დიალოგს. დიალოგი მნიშვნელოვანია, მაგრამ ის უნდა იყოს ჩვენი პირობებით, იმის გაცნობიერებით, რომ არ ვაწარმოებთ მოლაპარაკებებს მუქარის და ესკალაციის საფუძველზე.
ნატო მოლაპარაკებას თოფის ლულის მიბჯენის ფონზე ვერ აწარმოებს. თუ ახლა უკან დავიხევთ, ამ სიგნალს ხმამაღლა და ნათლად მოისმენენ როგორც ჩვენზე დაყრდნობილი დემოკრატიები, ისე ავტოკრატები, რომლებსაც ეშინიათ ჩვენი თავისუფლების.
ანდერს ფოგ რასმუსენის მოსაზრება