დექსამეტაზონი არის ძლიერი სინთეზური ნივთიერება კორტიკოსტეროიდების ჯგუფიდან, რომელიც აქტიურად გამოიყენება მედიცინაში ანთების საწინააღმდეგო და იმუნოსუპრესორული მოქმედების გამო.
ეს პრეპარატი გამოიყენება სხვადასხვა დაავადების სამკურნალოდ, დაწყებული ანთებითი დარღვევებიდან, როგორიცაა ართრიტი და ასთმა, დამთავრებული ქრონიკული ავტოიმუნური დაავადებებით, როგორიცაა ლუპუსი და ალერგიული რეაქციები.
მისი უნარი, შეამციროს ანთება და შეაკავოს იმუნური სისტემის გადაჭარბებული რეაქციები, მას ეფექტიან მედიკამენტად აქცევს რთული სამედიცინო მდგომარეობების მართვაში. ეს პრეპარატი ასევე გამოიყენება ტვინის შეშუპების, სასუნთქი გზების დაავადებების, სისხლის დაავადებების და ონკოლოგიური მდგომარეობების სამკურნალოდ.
დექსამეტაზონი წარმოადგენს ერთ-ერთ ყველაზე ხშირად მოხმარებულ პრეპარატს მძიმე ალერგიული რეაქციების, მათ შორის ანაფილაქსიის, მართვაში. ძლიერი ანთების საწინააღმდეგო და სწრაფი მოქმედება მას შეუცვლელ საშუალებას ხდის გადაუდებელი მკურნალობის დროს.
დექსამეტაზონი გვხვდება როგორც პერორალური ტაბლეტების, ასევე საინიექციო საშუალების სახით, რაც მრავალფეროვნებას სძენს მის გამოყენებას სხვადასხვა სამედიცინო საჭიროებებში. დექსამეტაზონი ასევე ხელმისაწვდომია თვალისა და ყურის წვეთების, კრემებისა და ინჰალატორების სახით, რაც კიდევ უფრო ზრდის მისი გამოყენების შესაძლებლობებს.
მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ დექსამეტაზონის მიღება უნდა მოხდეს მხოლოდ ექიმის დანიშნულებით, ვინაიდან ამ ძლიერი პრეპარატის გამოყენება მოითხოვს მკაცრ კონტროლს. დოზა განისაზღვრება პაციენტის სამედიცინო მდგომარეობისა და რეაქციის შესაბამისად. ტაბლეტების დოზა შეიძლება მერყეობდეს 4მგ-დან 40მგ-მდე, ხოლო ინიექციები ანთების სიძლიერისა და ტიპის მიხედვით ინიშნება.
პაციენტები მედიკამენტის მიღებას უმეტესად იწყებენ დაბალი დოზით, რათა დადგინდეს, როგორ მოქმედებს ის ორგანიზმზე. მნიშვნელოვანია, რომ პაციენტებმა თავიდან აიცილონ პრეპარატის გამოყენება სხვების რეკომენდაციით და მხოლოდ ექიმის მითითებით მიიღონ კონკრეტული ბრენდის პრეპარატი, რათა თავიდან იქნას აცილებული შესაძლო გართულებები.
სხვადასხვა მდგომარეობაში მყოფი ამ პრეპარატის არასწორად გამოყენება არ შეიძლება. დაუშვებელია დექსამეტაზონის ამპულის დალევა, ისევე, როგორც, მაგალითად წვეთების საინიექციოდ გამოყენება. მიუხედავად იმისა, რომ პრეპარატის ყველა ფორმაში მთავარი, აქტიური ნივთიერება დექსამეტაზონია, შემცველობითა და ორგანიზმში გახსნის მექანიზმით მათ შორის დიდი სხვაობაა — ის, რაც სისხლში მარტივად შეიწოვება, შეიძლება, თვალისთვის დამაზიანებელი იყოს, ან მომნელებელმა სისტემამ ვერ გადაამუშავოს სათანადოდ.
დექსამეტაზონი და ორსულობა
ორსულობის პირველ ტრიმესტრში დექსამეტაზონის გამოყენება მხოლოდ იმ შემთხვევაში არის ნებადართული, თუკი სიტუაციის შეფასების შემდეგ ექიმი გადაწყვეტს, რომ დედისთვის მოტანილი დადებითი შედეგი აღემატება ნაყოფისთვის არსებულ რისკებს. ცხადია, ეს მიდგომა შემდეგ ტრიმესტრებზეც ვრცელდება, თუმცა, პირველი განსაკუთრებულ ყურადღებას საჭიროებს.
ასევე, თუკი დაორსულება დექსამეტაზონით მკურნალობის დროს მოხდა, არ შეწყვიტოთ მკურნალობა თვითნებურად — აცნობეთ ამის შესახებ როგორც გინეკოლოგს, ისე მკურნალ ექიმს.
დექსამეტაზონი ნივთიერებათა ჯგუფ კორტიკოსტეროიდებს მიეკუთვნება - მათ კი დედის რძეში გამოყოფა ახასიათებთ. სწორედ ამიტომ, პრეპარატის მიღებით არ არის გამორიცხული ახალშობილებსა და ჩვილებში რაიმე მასთან დაკავშირებული რისკის გამოვლენა. ამ შემთხვევაშიც პრეპარატის მიღების, მკურნალობის დაწყებისა თუ გაგრძელების/შეწყვეტის შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს ექიმი - თუკი დედისთვის მიღებული სარგებელი აღემატება ბავშვისთვის არსებულ რისკებს, დექსამეტაზონი ლაქტაციის დროსაც ინიშნება.
დექსამეტაზონის გამოყენებისას პაციენტებმა განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიაქციონ გვერდით მოვლენებს, როგორიცაა თავბრუსხვევა, დაღლილობა, გონების დაბინდვა ან მხედველობის გაუარესება. ასეთ შემთხვევაში აუცილებელია პრეპარატის მიღების შეწყვეტა და ექიმთან კონსულტაცია, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც პრეპარატი შეიძლება გავლენას ახდენდეს პაციენტის ყოველდღიურ აქტივობებზე, მაგალითად, ავტომობილის მართვაზე.
(R)