ევგენი პრიგოჟინი, კრემლის ნდობით აღჭურვილი პირი, “პუტინის შეფ-მზარეული” და “ვაგნერის ჯგუფის” დამფუძნებელი ჩიოდა ცილისწამების საქმეზე. მაისში საქმე გააუქმა ლონდონის სასამართლომ, რადგან მის ადვოკატებს აღარ სურდათ პრიგოჟინის წარმომადგენლობა.
პრეზიდენტ ვლადიმერ პუტინის 61 წლის თანამოაზრემ, რომელიც გაერთიანებული სამეფოს, აშშ-ისა და ევროკავშირის სანქციებს ექვემდებარება, ცილისწამებისთვის უჩივლა საგამოძიებო ჟურნალისტურ ორგანიზაცია Bellingcat-ს და მისი დამფუძნებელი დაადანაშაულა სასამართლოების გამოყენებაში ჯგუფის დასაშინებლად და დასათრგუნად. საქმე შეწყდა მას შემდეგ, რაც პრიგოჟინის წარმომადგენელმა Discreet Law-მა უკან დაიხია და განაცხადა, რომ ვერ გარისკავს რეპუტაციას უკრაინაში რუსეთის შეჭრის შემდეგ.
პრიგოჟინი გაბრაზდა, როდესაც კომპანიამ განაცხადა, რომ “ობიექტურად შეუძლებელი იყო სხვა ინგლისელი იურიდიული წარმომადგენლის პოვნა”. ბრიტანულმა საადვოკატო კომპანიამ განაცხადა, რომ თუ საქმეს აიღებდა, “კომპანიისგან არაფერი დარჩებოდა”.
ათწლეულის განმავლობაში, როდესაც მდიდარმა რუსებმა ლონდონი აირჩიეს განქორწინების, ცილისწამების თუ საერთაშორისო დავებისთვის, ლონდონის იურიდიულ კომპანიებს აინტერესებთ, არის თუ სარისკო რუსებისთვის მუშაობა. ლონდონის ელიტარული იურიდიული კომპანიების ეგრეთ წოდებულმა ჯადოსნურმა წრემ, რომელიც იმყოფება მოსკოვში - Allen & Overy, Freshfields Bruckhaus Deringer, Linklaters და Clifford Chance - განაცხადეს, რომ ხურავდნენ ოფისებს. ზოგიერთი ყველაზე ცნობილი ბრიტანელი იურისტი, რომელიც მუშაობს რუს მილიარდერებთან, საჯაროდ დაასახელეს კანონმდებლებმა თანაშემწედ და აშშ-ს ვიზაზე აკრძალვაც კი ემუქრებათ. მათ შესაძლოა აეკრძალოთ რუსეთში რუსებისთვის მომსახურების შეთავაზება.
“ეს შეამცირებს სასამართლო პროცესის მოცულობას იმ კომპანიებისთვის, რომლებიც დაინტერესებულნი არიან დაიცვან რეპუტაცია UK Plc-თან”, - განაცხადა რიჩარდ მურჰედმა, იურიდიული ეთიკის პროფესორმა Exeter-ის უნივერსიტეტში.
ათი წლის შემდეგ, რაც ოლიგარქებს რომან აბრამოვიჩსა და ბორის ბერეზოვსკის შორის $6,5 მილიარდის სასამართლო პროცესი ნავთობკომპანია Sibneft-ის მოგების გაყოფის გამო გახდა რუსეთის პირველი სასამართლო პროცესი ლონდონის უმაღლეს კომერციულ სასამართლოში, ქალაქის იურიდიული ბიზნესის ეს პიკანტური კუთხე პრაქტიკულად გაქრა.
ამან არ შეუშალა ხელი კომპანიებს ლიცენზიების მისაღებად რუსებთან მუშაობის მცდელობისთვის. გაერთიანებული სამეფოს ფინანსური სანქციების აღსრულების ახალმა ორგანომ 28 ივლისის განაცხადა, რომ ის იმდენად დატვირთულია განაცხადებით, რომ ოთხი კვირის განმავლობაში ვერ დაასრულებს პასუხს.
ამ სურვილს ბიზნესისგან მიღებული მაღალი ჰონორარი ხსნის. ბერეზოვსკი-აბრამოვიჩის საქმე, რომელშიც ადვოკატებმა 70 მილიონი ფუნტი ($83 მილიონი) გამოიმუშავეს, რაც შესაძლოა იმ დროის რეკორდული მაჩვენებელი იყო, იყო წლების გადაჭარბებული გადასახადების დასაწყისი რუსული სასამართლო პროცესებიდან. Portland Communications-ის კვლევის თანახმად, რუსეთი 2021 წელს ზედიზედ მეხუთე წლის განმავლობაში ლონდონის სასამართლოებში ერთ-ერთი ყველაზე აქტიური ქვეყანა იყო.
თებერვალში პუტინმა ჯარებს უკრაინაში შეჭრა უბრძანა. დიდმა ბრიტანეთმა რამდენიმე სუბიექტისა და ფიზიკური პირის წინააღმდეგ სანქციები დააწესა. ახლა, როდესაც კონფლიქტის დასრულების ნიშნები არ ჩანს, კომპანიები ოდესღაც ღირებულ მომხმარებლებს ერიდებიან. საქმეები ჩახლართულია პროცედურულ და სხვა შეზღუდვებთან და ადვოკატების ანაზღაურება მხოლოდ მთავრობის თანხმობითაა შესაძლებელი.
პრიგოჟინის რესტორნის ბიზნესი მასპინძლობდა სადილებს, რომლებსაც ესწრებოდა რუსეთის პრეზიდენტი და რომლის კერძო სამხედროები მონაწილეობდნენ კონფლიქტებში სირიასა და მალიში. მოსამართლე მეთიუ ნიკლინმა განაცხადა, რომ მისი შინაარსის “სასამართლო ხელისუფლების დამოუკიდებლობას ეჭვქვეშ აყენებს”.
უცნობია, რა ბედი ეწევა მეუღლესთან განქორწინების $5 მილიარდიან საქმეს. მილიარდერმა ყოფილი მეუღლის სარჩელის გასაჩივრების უფლება მოიპოვა. მაისში პოტანინი გამოჩნდა სასამართლო სხდომაზე, ვიდეო ბმულით, თავისი სახლიდან რუსეთში, სადაც მოსამართლემ მას და მის ყოფილ მეუღლეს მოუწოდა, ეცადათ გადაეჭრათ დავის გადაწყვეტა “უკიდურესად მოკლე დროში”.
სხვა სარჩელებს ლოგისტიკური პრობლემები აქვს. ისევე როგორც აპრილის საქმე ეკონომიკურ სასამართლოში, როდესაც Vneshprombank-ის ადვოკატებმა სცადეს გაქცეული ბანკირის და ყოფილი უფროსის აქტივების დაკავება. სარჩელი დააფინანსა A1-ის სასამართლო სპონსორმა, რომელიც ადრე რუსეთის ორ უმდიდრეს ადამიანს ეკუთვნოდა, სანქცირებულ მილიარდერებს, მიხაილ ფრიდმანსა და პეტრ ავენს. A1-ის ადვოკატებს დიდ ბრიტანეთში შესვლა აეკრძალათ, ხოლო მოსამართლემ მოსკოვში ვიდეოზარზე უარი თქვა. იურისტები ცდილობდნენ დაემტკიცებინათ, რომ A1 მიჰყიდეს ბიზნესმენს, რომელსაც ბრიტანეთის სანქციები არ ექვემდებარებოდა და აღარ ეკუთვნოდა ფრიდმანისა და ავენის ალფა ჯგუფს.
რუსეთის საქმეების შემცირება ზიანს აყენებს ლონდონის სასამართლოებს და დიდი ბრიტანეთის ეკონომიკას, რომლებიც უზარმაზარ სარგებელს იღებენ ამ პროცესში საერთაშორისო აქტორებისგან. იურიდიულმა სექტორმა ხელი შეუწყო 2020 წელს 5,6 მილიარდი ფუნტის სავაჭრო პროფიციტს, ნათქვამია ადამიანის უფლებათა ორგანიზაციის City UK-ის კვლევაში.
რუსეთის ინტერესი ლონდონის კომერციული, ადმინისტრაციული და საოჯახო სასამართლოების მიმართ წარმოიშვა ისე, როგორც ქვეყნის არაპროპორციული გავლენა დიდ ბრიტანეთში ძვირადღირებულ მაღაზიებსა და ძვირადღირებულ უძრავ ქონებაზე. ამან საბოლოოდ გამოიწვია მისი პოლიტიკის ლობირება. საერთაშორისო გავლენისა და ლეგიტიმურობისთვის, მდიდარი რუსები მზად იყვნენ, ებრძოლათ სახლიდან ათასობით მილის დაშორებით.
იყო კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მიზეზი. რუს ოლიგარქებს სურდათ, საქმეები ლონდონის პრინციპულ და სამართლიან მოსამართლეებს განეხილათ.
ახლა ლონდონში დაფუძნებული იურისტები ცდილობენ თავიანთი ძველი სტუმართმოყვარეობა ახალ სამყაროს შეუთავსონ, სადაც მოეთხოვებათ აჩვენონ, რომ აქვთ სახელმწიფო ლიცენზია სანქცირებულ ქონებაზე მუშაობისთვის ანაზღაურებისთვისაც კი. ეს რთული ბრძოლაა, გააფრთხილა სარა ჯორჯმა, სისხლის სამართლის ადვოკატმა სიდლი ოსტინში.
ადვოკატთა, მათი ფირმებისა და ასოციაციების პოზიციით, რომ სანქცირებულ ოლიგარქებსაც კი უნდა ჰქონდეთ ადვოკატთან წვდომა. მაგრამ ეს არ არის ძალიან კარგი.
მაისში, ლონდონის საერთაშორისო დავების კვირეულმა ბოლო წუთს ამოიღო პროგრამიდან რუსული სამართალწარმოების სხდომა. ორგანიზატორებმა განაცხადეს, რომ ნებისმიერი დისკუსია “გაქრება, სანამ ომი მიმდინარეობს და ხალხი იტანჯება და კვდება”.
სხვა ღონისძიებაზე უკრაინელი ადვოკატი დაუპირისპირდა Steptoe & Johnson-ის ვაშინგტონში მცხოვრებ ადვოკატს იმის გამო, რომ ბრიტანეთის წესები, რომლებიც ლიცენზიებს მოითხოვს, უსამართლოდ ზღუდავს რუსული მხარეების ინტერესებს. ნილ დული, სტეპტოს ლონდონის ოფისის პარტნიორი, ამბობს, რომ რუსების უუნარობა აირჩიონ ნებისმიერი ადვოკატი, რომელიც მათ სურთ, აბრამოვიჩის იმდროინდელ მფლობელობაში მყოფი ჩელსის საფეხბურთო კლუბის მსგავსია, რომელმაც თასის ფინალში ითამაშა საკუთარი გუნდის არჩევის გარეშე. ლონდონში დაფუძნებულმა უკრაინელმა ადვოკატმა უპასუხა, რომ არსებობს “უფრო ფუნდამენტური უფლებები”, როგორიცაა სიცოცხლის უფლება.
აშშ-ის სასამართლოებში ზოგიერთმა ადვოკატმა, რომლებმაც მიიღეს მთავრობის სპეციალური ნებართვა სანქციების ქვეშ მყოფი რუსული ორგანიზაციების ინტერესების წარმომადგენლობის შესახებ, აღწერეს ამ სერვისებისთვის ანაზღაურების მიღების პრობლემა. ერთ შემთხვევაში, ადვოკატმა მარკ აგნიფილომ აღწერა ექვსი სხვადასხვა ფინანსური ინსტიტუტის შემთხვევა, როდესაც ეძებდა ბანკს სანქცირებული კლიენტისგან გადახდების მისაღებად.
იმავდროულად, ზოგიერთ ადვოკატს, რომლებიც მუშაობდნენ მდიდარ რუს აგენტებთან ჟურნალისტების ცილისწამების სარჩელზე, დაემუქრნენ უფრო სერიოზული შედეგებით, მათ შორის აშშ-ში შესვლის აკრძალვით.
შეერთებულმა შტატებმა “უნდა დააწესოს შემაკავებელი მექანიზმი უცხოელი თანამშრომლების წინააღმდეგ, რომლებიც ემსახურებიან დემოკრატიის დამღუპველებს და პასუხი უნდა აგონ იმ კოლაბორანტებთან თანამშრომლობაზე, რომლებიც ამჟამად აკეთებენ ამ არაკეთილსინდისიერ საქმეს”, - წერს ამერიკელი კონგრესმენი სტივ კოენი 18 აპრილის წერილში სახელმწიფო მდივანს ენტონი ბლინკენს.
Bloomberg-ის ორიგინალური სტატიის ავტორები: ჯონათან ბრაუნინგი და კეტრინ გემელი