რუსეთის წინააღმდეგ უკრაინაში შეჭრის გამო სანქციები იყო სწრაფი და სადამსჯელო. განსაკუთრებით აგრესიული იყო რუსეთის ცენტრალური ბანკის აქტივების გაყინვა დოლარში, ევროსა და სხვა ძირითად ვალუტებში. მისი მიზანი რუბლის დამხობა და მოქალაქეებსა და კომპანიებში პანიკის გამოწვევა იყო - ისინი შეშფოთებულნი არიან უცხოურ ვალუტაში დანაზოგების ხელმისაწვდომობით.
თუმცა ამან არ იმუშავა. რეზერვების გაყინვის შემდგომ კვირაში რუბლი 40%-ით დაეცა დოლართან მიმართებაში, მაგრამ 10 დღის შემდეგ ამ დანაკარგის ნახევარზე მეტი აღიდგინა. 25 თებერვლიდან დღემდე, რუბლი დოლართან მიმართებაში 25%-ზე ნაკლებით შემცირდა, ხოლო ევროსთან მიმართებაში - 18%-ით. ვაშინგტონის საერთაშორისო ფინანსების ინსტიტუტის ინფორმაციით, საგრძნობლად გაუმჯობესდა რუსეთში ფინანსური პირობებიც. ნაწილობრივ, ეს ვარაუდია, რადგან ქვეყნის საფონდო და ობლიგაციების ბაზრებზე სრულად ვაჭრობა არ ხდება.
ერთი რამ ცხადია: სანქციების რეჟიმში არის ორი დიდი ხვრელი, რომელიც ფუნდამენტურად ძირს უთხრის მას.
ერთი - რუსეთს ჯერ კიდევ აქვს უფლება, გაყიდოს ის წიაღისეული საწვავი, რომელიც სურს და მეორე, როგორც ჩანს, მას შეუძლია გამოიყენოს ამ გაყიდვებიდან მიღებული შემოსავალი რუბლის მხარდასაჭერად, თუ მას სურს.
გამოსავალია ან სანქციები რუსეთთან ენერგეტიკული ვაჭრობის შესახებ, რომელიც ჯერ კიდევ არასასიამოვნოა ევროპული ქვეყნებისთვის, ან მეორადი სანქციების სარწმუნო საფრთხის შექმნა იმ ქვეყნების ან კომპანიების წინააღმდეგ, რომლებიც რუსეთს მხარს უჭერენ ვაჭრობის გზით.
რუსეთის ენერგეტიკული ვაჭრობა დაზარალდა, მაგრამ არც ისე, როგორც თავდაპირველად ელოდნენ. ევროპასა და ჩინეთში გაზის გაყიდვის გარდა, რუსეთი კვლავ ახორციელებს ნავთობის ექსპორტს ბალტიისა და შავი ზღვის პორტებიდან. ნავთობისა და გაზის გლობალურ ექსპორტს რუსეთისთვის დღეში დაახლოებით $900 მილიონი მოაქვს.
პრეზიდენტი ვლადიმერ პუტინი მტრულად განწყობილი ქვეყნებისგან გაზის ექსპორტის საფასურის რუბლებში მიღებას დაიწყებს. ეს შეიძლება იყოს უფრო უსიამოვნო ტაქტიკა, ვიდრე წინააღმდეგობა დოლარის ან ევროს მიღებაზე. თუმცა, თუ რუსეთს გაზის საფასური რუბლში აუნაზღაურებდა, ის შეძლებს ფინანსური სანქციების თავიდან აცილებას.
IIF-ის თანახმად, სანქციებმა და ეკონომიკურმა შეზღუდვებმა უფრო დიდი გავლენა მოახდინა რუსულ იმპორტზე, რომელიც მკვეთრად დაეცა. ეს ნიშნავს, რომ რუსეთის დადებითმა სავაჭრო ბალანსმა შეიძლება წელს $250 მილიარდს მიაღწიოს, შარშანდელ $120 მილიარდთან შედარებით.
რუსეთს შეუძლია გამოიყენოს ეს შემოსავალი. როდესაც შეერთებულმა შტატებმა, ევროპამ და სხვა ქვეყნებმა სანქციები დაუწესეს რუსეთის ცენტრალურ ბანკს, მათ გაყინეს უცხოური ვალუტა, რომელსაც სხვა ცენტრალურ ბანკებში ინახავდა - მაგალითად, დოლარი, რომელიც ნიუ-იორკის ფედერალურ სარეზერვო ბანკშია განთავსებული. რუსეთის $640 მილიარდიანი უცხოური ვალუტის რეზერვების ნახევარი ასეთ ანგარიშებზეა და, შესაბამისად, მიუწვდომელია.
თუმცა, რუსეთის ცენტრალურ ბანკს (CBR) ასევე აქვს უცხოური ვალუტის ანგარიშები რუსეთის კომერციულ ბანკებში, როგორიცაა GazpromBank-ი და შეუძლია კვლავ მიიღოს დოლარი ამ ანგარიშებზე.
შეერთებულმა შტატებმა ასევე აუკრძალა აშშ-ის ერთეულის მქონე ბანკს პირდაპირი ან არაპირდაპირი ურთიერთობა რუსეთის ცენტრალურ ბანკთან. თუმცა, ბანკებს ჯერ კიდევ აქვთ უფლება, ჰქონდეთ ურთიერთობა რუსეთის უმსხვილეს ბანკებთან და ცენტრალურ ბანკთან ლიცენზიით ნებადართული ვაჭრობისთვის, რომელიც მოიცავს ენერგეტიკასა და მასთან დაკავშირებულ საქონელსა და მომსახურებას, ასევე საკვებსა და მედიკამენტებს.
სანქციების დაწესების შემდეგ რუსეთმა დააწესა კაპიტალის კონტროლი, რათა რუსებს არ გაეტანათ სიმდიდრე ქვეყნიდან. ექსპორტიორებმა სავალუტო შემოსავლის 80% უნდა მიჰყიდონ ცენტრალურ ბანკს. ეს დოლარი შეიძლება განთავსდეს CBR-ის კომერციული ბანკის ანგარიშებზე და, როგორც ჩანს, ცენტრალურ ბანკს შეუძლია ამ დოლარების დაბრუნება ბანკებში ან კომპანიებში.
ენერგორესურსების ექსპორტის მასშტაბი და CBR-ის შესაძლებლობა, მიიღოს და გაანაწილოს მიღებული სავალუტო ნაკადი, ნიშნავს, რომ არსებული რეზერვების გაყინვა არც ისე მტკივნეულია.
ეს ფაქტები, კაპიტალის კონტროლთან ერთად, ხსნის, თუ რატომ არ ჩამოინგრა რუბლი.
რუსეთის წინააღმდეგ დაწესებული სანქციები მიზნად ისახავს ეკონომიკის ჩამოშლასა და სამხედრო აღჭურვილობაზე ხელმისაწვდომობის შეზღუდვას. რუსეთი სწრაფად აღადგენს სახსრებს, რომელიც შეეძლო დაეხარჯა იარაღზე ან შეჭრის სხვა საშუალებებზე. საკითხავია, ვის შეუძლია რუსეთს მიჰყიდოს ეს აღჭურვილობა. კანდიდატები ჩადიან ჩინეთში, შესაძლოა ინდოეთში და შესაძლოა ახლო აღმოსავლეთის ზოგიერთ ქვეყანაში. პრობლემა ის არის, რომ დოლარის გადაცვლა შესაძლებელია იუანში ან რუპიაში, შემდეგ კი შეიძლება დაიხარჯოს ნებისმიერ რამეზე.
აშშ-ს იმედი აქვს, რომ დოლარის გადახდა საბოლოოდ მასთან მიაღწევს, რადგან რაღაც მომენტში Fed-ის რეზერვები უნდა გადაირიცხოს საბანკო სისტემაში სახსრების მოძრაობის შესაბამისად და ეს შეიძლება გაკეთდეს მხოლოდ აშშ-ის ბანკების მონაწილეობით. თუმცა, ბანკების ქსელი, რომლებიც პოტენციურად დაკავშირებულია რუსეთთან და უშუალოდ არიან დაკავშირებული აშშ-ის სისტემასთან, მხოლოდ მრავალი ძირითადი ტრანზაქციის წმინდა შედეგს ხედავს.
ჯერომ ლეგრასეს, საბანკო სპეციალისტისა და პარიზში Axiom Alternative Investments-ის კვლევის ხელმძღვანელის თქმით, ამან შეიძლება დამალოს ტრანზაქციების მთლიანი რაოდენობა, რომელიც CBR-ს შეუძლია განახორციელოს რუსულ სუბიექტებთან რუბლის დასაცავად და იმპორტის დასაფინანსებლად.
თუ სხვა ქვეყნები აპირებენ რუსეთის დახმარებას, რათა გამოიყენოს ის დოლარი, რომელსაც ენერგოვაჭრობით იღებს, მაშინ ერთადერთი ვარიანტი იქნება მეორადი სანქციები იმ ქვეყნების ან სუბიექტების წინააღმდეგ, რომლებიც, სავარაუდოდ, ეხმარებიან რუსეთის ინტერვენციას.
ეს იქნება რუსეთის იზოლაციის მნიშვნელოვანი ესკალაცია და წარმოადგენს ჭეშმარიტად გლობალურ დაპირისპირებას.
Bloomberg-ის ორიგინალური სტატიის ავტორი: პოლ ჯ.დევისი