როგორ ახერხებს ზოგი ცენტრალურ ბანკი განვითარებად ბაზრებზე არატრადიციული ეკონომიკური ინსტრუმენტების გამოყენებით ექსპერიმენტების ჩატარებას, როცა სხვაგან ასეთი მეთოდები ინვესტორებს აფიქრებს? ეს გაურკვეველი გამყოფი ხაზი ნდოობაა.
Citigroup– ის განვითარებადი საბაზრო ეკონომიკის ხელმძღვანელმა, დევიდ ლუბინმა, სცადა გაერკვია, რატომ გამოსდის ზოგიერთ განვითარებად ეკონომიკას ექსპერიმენტული პოლიტიკით თავის გატანა, მაშინ როცა გლობალური ინვესტორები ცენტრალური ბანკის დამოუკიდებლობის მოშლის შიშით, ინფლაციის ზრდისა და ვალუტის სისუსტის გამო უკან მოუხედავად უნდა გარბოდნენ.
ამის კარგი მაგალითია ინდონეზია და სამხრეთ კორეა, აზიის ფინანსური კრიზისის დროს, ეს ორი ქვეყანა კატასტროფიულად პერფორმირებდა. ორი ათეული წლის შემდეგ კი, მათი ბაზრები წყნარი და მოწესრიგებულია. მეორე მხრივ, თურქეთი ინვესტორებმა დასაჯეს. ქვეყანა იძულებული გახადა, ბაზრის ჩამოშლის თავიდან ასაცილებლად, გადასახადები გაეზარდა. იგივე დაემართა არგენტინასაც.
ყველა ძირითადი განსხვავება ამ მიდგომებს შორის ნდობამდე დადის. იმ ქვეყნებში, რომლებმაც ის მოიპოვეს, ოფიციალური პირების განცხადებები სერიოზულად აღიქმება, მთავრობის ეკონომიკური პოლიტიკა დამაჯერებელია, ხოლო პოლიტიკური სისტემები შედარებით სტაბილური. შესაბამისად გრძელვადიანი ზრდის პერსპექტივები შენარჩუნებულია.
ინვესტორების ნდობის მოპოვების შემდეგ, გაცილებით მეტი მოქნილობაა შესაძლებელი ექსპერიმენტალური პოლიტიკისთვისაც. ამ შემთხვევაში არსებობს მოლოდინი, რომ არატრადიციულ მონეტარულ პოლიტიკას შეზღუდვები, განსაზღვრული მიზანი და ხანგრძლივობა აქვს. ამისთვის კარგი წინა ისტორიაა საჭირო.
ინდონეზიის, 1990-იანი წლების მიწურულის სავალალო მდგომარეობის შემდეგ, სანდოობის მოპოვება სხვა განვითარებადი ბაზრებისთვის კარგის მომსაწავებელი აღმოჩნდა. აზიის სხვა ქვეყნების მონეტარული პოლიტიკა ზრდადი ინფლაციის პირობებში დაბალი საპროცენტო განაკვეთების შესახებ ინვესტორების სკეპტიციზმს არ ითვალისწინებს. გასულ კვირას, სამხრეთ კორეამ ობლიგაციების შესყიდვის პროგრამა წარადგინა. ინდოეთში ცენტრალური ბანკი, ბიუჯეტში დეფიციტის გამოცხადების შემდეგ, ობლიგაციებს ყიდულობს და ცდილობს საპრეცონტო შემოსავალი 6% -მდე შეინარჩუნოს.
მაგრამ რაც არ უნდა კარგად გამოიყურებოდეს მათი ზრდის ტემპები დასავლეთთან და იაპონიასთან შედარებით, ამ ეკონომიკებს ერთი დიდი სუსტი წერტილი აქვთ: ისინი ვერ აკონტროლებენ საკუთარს ბედს.
2020 წელს საყოველთაოდ აღიარებული ნორმების დარღვევა, ვაშინგტონში ფედერალური სარეზერვო სისტემის მიღებულ გადაწყვეტილებებზე იყო დამოკიდებული. მისი უკიდურესი და უსწრაფესი შემსუბუქების პოლიტიკა სხვა ქვეყნებითვის ნორმებისგან გადახვევის საფუძველი გახდა. სწორედ ეს წარმოადგენდა ინვესტორების სიმშვიდის საფუძველს. დოლარის ამხელა მიმოქცევაში, მცირე შანსი იყო, რომ რუპია ან კორეული კონი მკვეთრად გაუფასურებულიყო.
თუმცა, რეალური გამოცდა შეიძლება მაშინ დადგეს, როდესაც ფედერალური სარეზერვო სისტემა გადაწყვეტს, რომ დროა ჩარევა შესუსტდეს. ოფიციალური პირები ამის გაჟღერებას უფრთხიან. მცირედი სიტყვიერი გადაცდომითაც კი შესაძლოა გლობალური ბაზრები ქაოსის სპირალში მოექცნენ. ეს განსაკუთრებით სახიფათოა განვიტარებადი ბაზრებისთვის, რადგან ინვესტორები მათ ნაკლებად აპატიებენ მერყეობას.
როგორც ლუბინი აღნიშნავს, სუსტი ეკონომიკური ზრდა არის პრობლემა, რისგან დისტანცირებაც ძალიან რთულია. ეს მნიშვნელოვანი გაკვეთილი იქნება პანდემიის მეორე წლისთვის: ინვესტორების ნდობა ძნელად მოსაპოვებელია, მაგრამ ადვილად იკარგება.
Bloomberg-ის ორიგინალური სტატიის ავტორი: დანიელ მოსი